TP.HCM: Nghị quyết 57 tạo động lực phát triển mạnh mẽ và toàn diện cho Thành phố trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

17:51, 11/03/2025

Sáng ngày 11/3/2025, tại trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP.HCM), 10-12 Đinh Tiên Hoàng, phường Bến Nghé, Quận 1, TP.HCM đã diễn ra Hội thảo Khoa học “Triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22 tháng 12 năm 2024 của Bộ Chính trị về Đột phá khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số Quốc gia”.

Hội thảo do Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phối hợp cùng Ban Khoa học và Công nghệ, Đại học quốc gia TP.HCM tổ chức, dưới sự chỉ đạo của UBND TP.HCM và Đại học quốc gia TP.HCM. Tham dự Hội thảo có PGS.TS. Huỳnh Thành Đạt - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; ông Nguyễn Văn Được - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP.HCM; PGS.TS. Vũ Hải Quân - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Giám đốc Đại học Quốc gia TP.HCM; ông Lâm Đình Thắng - Thành ủy viên, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM; GS.TS. Mai Thanh Phong - Hiệu trưởng trường Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TP.HCM cùng gần 200 đại biểu là đại diện Trung ương Đảng, các Bộ, ban, ngành liên quan, lãnh đạo địa phương, đại diện các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Toàn cảnh Hội thảo

Phát biểu mở đầu Hội thảo, PGS.TS. Huỳnh Thành Đạt - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhận định, Nghị quyết 57 là chủ trương lớn mang tính đột phá, chiến lược của Đảng, Nhà nước, tạo động lực đưa đất nước vươn mình phát triển mạnh mẽ và toàn diện trong kỷ nguyên mới. Với vai trò là trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học, công nghệ hàng đầu cả nước, TP.HCM cần là địa phương tiên phong trong việc thực hiện nghị quyết, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững, hội nhập quốc tế của Việt Nam trong thời đại công nghệ số.

“Vừa rồi, tôi có gặp một nhà kinh tế hàng đầu đang làm việc tại TP.HCM, người đó nói Nghị quyết 57 nhất định phải thành công ở TP.HCM vì nơi này có điều kiện tốt nhất để thực hiện, nếu không thành công ở đây thì sẽ khó thành công ở nơi khác”, PGS.TS. Huỳnh Thành Đạt - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chia sẻ.

PGS.TS Huỳnh Thành Đạt - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, phát biểu tại Hội thảo

Cũng theo, PGS.TS. Huỳnh Thành Đạt, Đại học Quốc gia TP.HCM cũng cần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển giao công nghệ; đóng góp nghiên cứu khoa học và đề xuất chính sách phù hợp với thực tiễn của Thành phố.

UBND TP.HCM, Đại học Quốc gia TP.HCM cũng phải đề ra chương trình phối hợp nghiên cứu, cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để chính quyền TP.HCM hoạch định chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số. Tăng cường hợp tác đào tạo đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học có trình độ cao; kết nối với doanh nghiệp để đào tạo theo nhu cầu thực tế, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Đại học Quốc gia TP.HCM đóng vai trò cầu nối giữa chính quyền, doanh nghiệp và giới khoa học để triển khai các mô hình hợp tác công - tư trong nghiên cứu và ứng dụng công nghệ. Ngoài ra, cần nghiên cứu triển khai các dự án thí điểm về đô thị thông minh, AI, tự động hóa, năng lượng tái tạo tại Đại học Quốc gia để làm hình mẫu cho các chương trình khoa học, công nghệ của Thành phố.

Phát biểu tại Hội thảo, PGS.TS Vũ Hải Quân - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Giám đốc Đại học Quốc gia TP.HCM khẳng định, Đảng xác định cùng với nguồn nhân lực chất lượng cao thì khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo là 1 trong 3 đột phá chiến lược. Vừa qua, Trung ương đã triển khai Nghị quyết 57 rất khẩn trương, quyết liệt, mang tính hành động nhanh hơn.

“Nếu chúng ta tiếp cận Nghị quyết không phải với tinh thần nghĩ khác, làm khác, nhanh, quyết liệt thì sẽ rất khó triển khai. Nghị quyết 57 cũng bắt đầu với từ đột phá, nhưng lần này tôi thấy sự khác biệt. Đầu tiên là sự hành động nhanh, quyết liệt hơn. Từ khi Tổng Bí thư thay mặt Bộ Chính trị ký ban hành đến khi Chính phủ xây dựng chương trình hành động, Quốc hội thông qua Nghị quyết chỉ trong vòng 2 tháng”, PGS.TS Vũ Hải Quân nhìn nhận.

PGS.TS. Vũ Hải Quân - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Giám đốc Đại học Quốc gia TP.HCM, phát biểu tại Hội thảo

Theo PGS.TS. Vũ Hải Quân, Nghị quyết 57 xác định nâng tổng mức đầu tư cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo tối đa 2% GRDP (tổng sản phẩm trên địa bàn) là điểm rất đột phá. Ông dẫn chứng giai đoạn 2016 - 2020, TP.HCM với vai trò là trung tâm khoa học công nghệ cả nước cũng chỉ có mức chi 0,96% GRDP cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; trong đó, ngân sách nhà nước chỉ chiếm phần nhỏ.

“Nghị quyết 57 cũng nói đến vấn đề chấp nhận rủi ro và Nghị quyết của Quốc hội cũng thông qua chủ trương này. Nghiên cứu khoa học công nghệ không thể chắc chắn sẽ ra kết quả, nếu chắc chắn thì không còn là nghiên cứu. Do đó, nếu không có cơ chế chấp nhận rủi ro, nhà khoa học không bao giờ dám mạo hiểm và chỉ đứng trong vùng an toàn và nếu nhà khoa học chỉ đứng trong vùng an toàn thì sản phẩm tạo cũng an toàn chứ không đột phá”, PGS.TS. Vũ Hải Quân nhấn mạnh.

PGS.TS. Vũ Hải Quân, nhìn nhận, TP.HCM là trung tâm lớn của cả nước và khu vực, cần tiên phong, đi đầu trong nhận thức, tư duy, hành động khi thực hiện Nghị quyết 57. Do đó, đây sẽ là mẫu hình cho địa phương khác học tập triển khai, TP.HCM cũng cần kiến tạo động lực tăng trưởng mới, bền vững. Đây là nhiệm vụ dài hạn và cần chiến lược, cách thức thực hiện phù hợp để tạo đột phá.

“Nếu cứ làm theo cách cũ thì có bơm tiền vào cũng chỉ như nước chảy chỗ trũng, rất khó để tạo đột phá. Trong vấn đề này, vai trò của chính quyền, doanh nghiệp, tổ chức khoa học công nghệ, trường đại học cần được thể hiện rõ; không những thế việc kết nối vùng trong phát triển khoa học công nghệ cũng như lựa chọn nghiên cứu phát triển các công nghệ chiến lược cho Thành phố cần phải nghĩ khác và làm khác, đây là tư tưởng xuyên suốt trong tinh thần Nghị quyết. TP.HCM cần tìm cách đột phá, để đạt số lượng công bố khoa học quốc tế tăng trung bình 10%/năm, nguồn nhân lực nghiên cứu khoa học đạt 12 người/vạn dân…”, PGS.TS Vũ Hải Quân gợi mở.

Cũng tại Hội thảo, ông Lâm Đình Thắng - Thành ủy viên, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cho biết, ngay sau hội nghị toàn quốc triển khai Nghị quyết 57, TP.HCM đã bắt tay ngay vào việc hoàn thành các văn bản khung và thành lập ban chỉ đạo, hội đồng tư vấn… với tinh thần khẩn trương, chủ động.

Cụ thể, TP.HCM dự kiến khánh thành Trung tâm Đổi mới sáng tạo, tại địa chỉ 123 Trương Định, phường Võ Thị Sáu, Quận 3 trong quý II - 2025, tạo nên hạt nhân của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong tương lai.

Thời gian tới, đề xuất Đại học Quốc gia TP.HCM cùng Thành phố nhận thực hiện những chỉ tiêu cụ thể trong Nghị quyết 57. Đồng thời, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao về AI, thiết kế vi mạch, bán dẫn; xây dựng cơ sở dữ liệu về nguồn nhân lực khoa học công nghệ của Thành phố phục vụ đầu tư phát triển, thu hút đầu tư.

“Tôi đi nhiều chuyến công tác nước ngoài để thu hút đầu tư và thấy chúng ta thu hút đầu tư nhưng không trả lời được TP.HCM có gì, có bao nhiêu kỹ sư AI, nhà khoa học, trung tâm dữ liệu, trung tâm nghiên cứu CoE…. những dữ liệu này, cực kỳ quan trọng để Thành phố định hình phát triển chiến lược, thu hút đầu tư. Do đó, chúng tôi mong muốn Đại học Quốc gia TP.HCM cùng xây dựng cơ sở dữ liệu này”, ông Lâm Đình Thắng chia sẻ.

Ông Lâm Đình Thắng - Thành ủy viên, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM phát biểu tại Hội thảo

Cũng theo ông Lâm Đình Thắng, Thành phố cũng đề xuất Đại học Quốc gia TP.HCM phối hợp xây dựng các CoE đạt chuẩn quốc tế; tư vấn chính sách cho Thành phố như tư vấn chiến lược, tư vấn nhanh, tư vấn định kỳ; tìm mô hình cho trung tâm công nghệ thông tin tập trung đa mục tiêu; tăng nhanh tỷ lệ thương mại hóa đề tài nghiên cứu khoa học chất lượng cao; phối hợp tư vấn chính sách phát triển kinh tế số để TP.HCM trở thành trung tâm kinh tế số hàng đầu đất nước năm 2030…

Tại Hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học, đại diện các trường viện, trung tâm nghiên cứu, doanh nghiệp đã tập trung thảo luận về việc xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, trong đó doanh nghiệp đóng vai trò trung tâm. Một số đề xuất đáng chú ý bao gồm việc tăng cường liên kết giữa khu vực công và tư, hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ cao, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và điện toán đám mây. TP.HCM cần hoàn thiện cơ chế, chính sách để tạo điều kiện thuận lợi giúp các tổ chức khoa học, doanh nghiệp có thể tiếp cận nguồn lực và thị trường một cách hiệu quả hơn.

GS.TS Mai Thanh Phong - Hiệu trưởng trường Đại học Bách khoa (Đại học quốc gia TP.HCM) trình bày bài tham luận “Đề xuất một số nội dung phối hợp triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW giữa TP.HCM và Đại học quốc gia TP.HCM”

Bên cạnh đó, Hội thảo cũng bàn về các mô hình triển khai chuyển đổi số trong quản lý đô thị, giáo dục và y tế. Các đại biểu đánh giá cao tiềm năng ứng dụng công nghệ trong cải thiện chất lượng dịch vụ công, nâng cao năng suất lao động và thúc đẩy phát triển kinh tế số. Một số ý kiến cũng tập trung vào việc xây dựng chính quyền số, trong đó đề xuất các giải pháp tối ưu hóa dữ liệu, kết nối hệ thống thông tin liên ngành và đảm bảo an toàn an ninh mạng.

Đại diện các chuyên gia, nhà khoa học, trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp chia sẻ nhiều ý kiến, đóng góp tại Hội thảo

Ngoài ra, Hội thảo cũng ghi nhận những khó khăn, thách thức trong việc thực hiện chuyển đổi số, bao gồm hạn chế về hạ tầng công nghệ, nguồn nhân lực và mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp. Các đại biểu đề xuất chính quyền Thành phố cần có các chính sách hỗ trợ cụ thể, từ ưu đãi thuế cho doanh nghiệp công nghệ đến các chương trình đào tạo nhân sự chuyên sâu về khoa học dữ liệu và an ninh mạng.

Phát biểu kết luận Hội thảo, ông Nguyễn Văn Được - Chủ tịch UBND TP.HCM khẳng định, Thành phố xác định khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực then chốt để phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác giữa các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp nhằm đưa kết quả nghiên cứu vào thực tế, phục vụ yêu cầu phát triển.

Với những đặc điểm vốn có, địa phương đang có thiên thời - địa lợi - nhân hòa để hiện thực hóa Nghị quyết 57 nhằm tạo đột phá trong thời gian tới.

“Theo những nhìn nhận ban đầu của tôi, TP.HCM là địa phương có nguồn tài nguyên rất đặc biệt, là cửa ngõ kết nối, giao thương quốc gia. Thời gian qua, TP.HCM có vẻ đi chậm lại một chút nhưng vẫn là cực tăng trưởng của quốc gia, nơi đặt trong tâm đầu não của các trường đại học, viện nghiên cứu với đội ngũ nhân lực chất lượng cao”, ông Nguyễn Văn Được - Chủ tịch UBND TP.HCM chia sẻ.

Ông Nguyễn Văn Được - Chủ tịch UBND TP.HCM phát biểu kết luận Hội thảo

Một điểm đặc biệt khác, TP.HCM là nơi tập trung nhiều doanh nghiệp lớn, nhỏ từ cả trong và ngoài nước. Thành phố cũng có Đại học Quốc gia TP.HCM là trung tâm đào tạo nhân lực, cung cấp các chuyên gia đầu ngành.

“Tôi nói điều này không phải để chúng ta vỗ ngực xưng tên hay để khoe mà để thấy chúng ta có thể tự hào với nguồn lực sẵn có. Tài nguyên đặc biệt cần chiến lược, quyết sách, cách đi khác biệt, nếu chỉ đi bình bình như mọi nơi khác sẽ không thể phát huy”, ông Nguyễn Văn Được nhấn mạnh.

Cũng theo ông Nguyễn Văn Được - Chủ tịch UBND TP.HCM, cơ cấu GRDP đang phản ánh đúng cơ cấu kinh tế của TP.HCM khi tỷ trọng của khu vực dịch vụ chiếm tỷ lệ cao so với phần còn lại. Tuy nhiên, theo ý kiến của nhiều chuyên gia kinh tế, Thành phố đang chạm ngưỡng của mức độ phát triển và không thể vượt lên qua ngưỡng này nếu không có các giải pháp để tăng cung.

“Việc tăng cung có thể thực hiện bằng thúc đẩy đầu tư công, đặc biệt đầu tư dự án giao thông, hạ tầng để tạo quỹ đất. Nhưng giải pháp này cũng chỉ đến một mức nhất định, giải pháp tiếp theo phải là tìm kiếm yếu tố mới, những điểm mới, đặc biệt là phát triển nền công nghiệp tri thức”, ông Nguyễn Văn Được phân tích.

Một trong những nhân tố mới được lãnh đạo UBND TP.HCM nhắc tới là việc hình thành Trung tâm tài chính quốc tế. Với vị trí đặc biệt, cộng đồng doanh nghiệp lớn, là cửa ngõ giao thương và truyền thống lịch sử của địa phương, nhân tố này có thể giúp TP.HCM tạo sự đột phá trong tương lai.

Với thế mạnh về nguồn nhân lực chất lượng cao, TP.HCM cũng phù hợp với định hướng thúc đẩy chuyển đổi số, tạo ra giá trị tăng thêm từ ứng dụng công nghệ. Theo ông Nguyễn Văn Được, phía chính quyền đã nhìn thấy những vấn đề trên và để giải quyết vấn đề, đội ngũ chuyên gia, các viện, trường, đội ngũ doanh nghiệp đóng vai trò đặc biệt quan trọng.

Ông Nguyễn Văn Được chia sẻ thêm, Thành phố đã đề ra chiến lược 1-4-1. Trong đó, “1” là trung tâm tài chính quốc tế; “4” là Trung tâm công nghệ cao đa mục tiêu (tích hợp AI, dữ liệu, chip bán dẫn), khu công nghiệp công nghệ cao, y tế chất lượng cao, giáo dục chất lượng cao; “1” còn lại là đầu tư hạ tầng chiến lược gồm hạ tầng giao thông và hạ tầng số.

Trong thời gian tới, Chủ tịch TP.HCM mong muốn Viện Nghiên cứu phát triển Thành phố, Đại học Quốc gia TP.HCM cùng tổ chức một hội thảo liên quan đến Trung tâm tài chính quốc tế nhằm làm rõ về quy hoạch, vị trí, cơ cấu, chức năng, chuẩn bị nguồn nhân lực. Ông cũng đặt hàng các doanh nghiệp làm rõ các chính sách cần thiết để thúc đẩy khoa học công nghệ của địa phương như những ưu đãi về thuế, đất đai và những vấn đề khác.

Các đại biểu cùng chụp ảnh lưu niệm tại Hội thảo Khoa học “Triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22 tháng 12 năm 2024 của Bộ Chính trị về Đột phá khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số Quốc gia”

Kết thúc Hội thảo, các đại biểu thống nhất một số giải pháp trọng tâm nhằm triển khai hiệu quả Nghị quyết số 57-NQ/TW, trong đó tập trung vào việc thúc đẩy nghiên cứu khoa học, hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và xây dựng nền tảng chuyển đổi số vững chắc. Thành phố cam kết đồng hành cùng các tổ chức khoa học, doanh nghiệp và cộng đồng để đưa khoa học công nghệ trở thành trụ cột phát triển kinh tế - xã hội, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững.