Vấn đề Đại học khởi nghiệp được bàn luận sâu tại WHISE 2024

10:40, 19/12/2024

Đại học khởi nghiệp không chỉ là vấn đề của các cơ sở giáo dục mà còn là trọng tâm chiến lược của nhiều địa phương trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, giải quyết các vấn đề xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

Ngày 17/12, Tuần lễ Đổi mới Sáng tạo và Khởi nghiệp TPHCM 2024 với chủ đề “Đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp vì sự phát triển bền vững” chính thức diễn ra. Đây là một trong những sự kiện lớn nhất năm về đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp do UBND TP.HCM tổ chức thường niên từ năm 2017 tới nay. Triển lãm kéo dài đến ngày 18/12 và bao gồm các diễn đàn về đại học khởi nghiệp, hội thảo về trí tuệ nhân tạo ứng dụng cho hành chính công, hội thảo về phát triển bền vững.

Tại lễ khai mạc Tuần lễ, ông Nguyễn Thanh Minh - Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cho rằng, đại học khởi nghiệp không chỉ là vấn đề của các cơ sở giáo dục mà còn là trọng tâm chiến lược của nhiều địa phương trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, giải quyết các vấn đề xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

Chính quyền Thành phố cam kết luôn đồng hành cùng cộng đồng đổi mới sáng tạo trong mọi giai đoạn phát triển

Khai mạc Tuần lễ Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp TP. Hồ Chí Minh (TP. HCM) 2024 (WHISE 2024) sáng ngày 17/12, Phó chủ tịch UBND TP. HCM Trần Thị Diệu Thúy cho biết, theo đánh giá của Startup Blink, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của TP.HCM tiếp tục tăng trưởng, xếp hạng 111/1.000 thành phố toàn cầu và đứng thứ ba trong khu vực Đông Nam Á.

Còn Tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới (WIPO) đã công bố Báo cáo Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu 2024, theo đó, Việt Nam được xếp hạng 44/133 quốc gia, tăng 2 bậc so với năm 2023, xếp thứ 2 trong số 38 nền kinh tế thuộc nhóm thu nhập trung bình thấp.

Riêng TP.HCM chỉ chiếm 0,6% diện tích cả nước, dân số 9,2 triệu người chiếm khoảng 9% dân số cả nước, nhưng đóng góp gần 20% GDP và 25% thu ngân sách cả nước; GRDP của Thành phố chiếm khoảng 54% GRDP của vùng Đông Nam Bộ.

"Những con số này khẳng định sức hấp dẫn của hệ sinh thái khởi nghiệp tại Thành phố, nơi không ngừng nuôi dưỡng những ý tưởng đột phá và thúc đẩy các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo phát triển vươn tầm quốc tế", bà Trần Thị Diệu Thuý khẳng định.

Phó chủ tịch UBND Thành phố cho biết, sau gần một năm triển khai Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM, mở ra một giai đoạn phát triển mới cho Thành phố với các cơ chế, chính sách đặc thù về khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, đã được cụ thể hóa bằng 4 nghị quyết của Hội đồng Nhân dân.

Với quyết tâm đưa khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trở thành nền tảng cốt lõi cho sự phát triển kinh tế - xã hội, TP.HCM xác định năm 2024 là năm của hành động và quyết tâm, thể hiện qua chủ đề: “Quyết tâm thực hiện hiệu quả Chuyển đổi số và Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội”.

"Chính quyền Thành phố cam kết luôn đồng hành cùng cộng đồng đổi mới sáng tạo trong mọi giai đoạn triển, đồng thời phát huy tối đa vai trò định hướng, dẫn dắt, kết nối, hợp tác và chia sẻ. Đây không chỉ là nhiệm vụ mà còn là tầm nhìn chiến lược nhằm thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo, góp phần định vị TP.HCM là trung tâm sáng tạo hàng đầu của khu vực và thế giới", Phó chủ tịch UBND Thành phố nhấn mạnh.

5 trường đại học tại TP.HCM tiên phong hưởng ứng xây dựng mô hình đại học khởi nghiệp

Trong khuôn khổ WHISE 2024 cũng đã diễn ra Diễn đàn quốc tế về Đại học khởi nghiệp. Tại đây, 5 trường đại học đã ký cam kết, tiên phong hưởng ứng chuyển đổi sang mô hình đại học khởi nghiệp.

Năm trường bao gồm: Trường đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TP.HCM (HCMUT); Trường đại học Nguyễn Tất Thành (NTTU); Trường đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP.HCM (UEL); Trường đại học Ngoại ngữ - Tin học TP.HCM (HUFLIT) và Trường đại học Công nghệ TP.HCM (HUTECH).

Tại Việt Nam, mục tiêu lớn nhất của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia là tạo ra ngày càng nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, từ đó đóng góp vào sự phát triển của kinh tế quốc gia.

Hiện các trường đại học tại Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng vẫn đang định hướng theo mô hình đại học truyền thống với hai vai trò chính là đào tạo và nghiên cứu. Để có sự thay đổi đáp ứng mục tiêu trên, cần một mô hình giáo dục mới, mang tính đột phá, đó là Đại học khởi nghiệp - nơi không chỉ dừng lại ở đào tạo, nghiên cứu mà còn là bệ phóng cho các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Các trường đại học khởi nghiệp chính là "cái nôi" sản sinh ra nhiều nhất các doanh nghiệp mới như spin-off, spin-out và startup. Ba mô hình doanh nghiệp này thành công sẽ xây dựng được một hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và hoạt động thương mại hóa kết quả nghiên cứu hiệu quả.

Ông Nguyễn Thanh Minh - Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cho rằng, đại học khởi nghiệp không chỉ là vấn đề của các cơ sở giáo dục mà còn là trọng tâm chiến lược của nhiều địa phương trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, giải quyết các vấn đề xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

"Chính vì vậy, Sở Khoa học và Công nghệ đã lựa chọn vấn đề Đại học khởi nghiệp là chủ đề chính để bàn luận sâu trong sự kiện Tuần lễ Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp TP.HCM (WHISE) năm nay", Phó giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM nói.

Ngoài ra, ông Nguyễn Thanh Minh cho biết, thời gian qua, Sở đã phối hợp với các trường đại học, các đơn vị trong hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo Thành phố, nghiên cứu và học tập một số tiêu chuẩn của thế giới để xây dựng kế hoạch thúc đẩy phát triển mô hình đại học khởi nghiệp tại Thành phố.

Sắp tới, Sở Khoa học và Công nghệ sẽ đề ra khung tiêu chí để định hướng các cơ sở giáo dục đại học phát triển mô hình đại học khởi nghiệp, đồng thời là căn cứ để đánh giá và công nhận kết quả các hoạt động đổi mới sáng tạo của các trường để tạo động lực cho các trường thúc đẩy hơn nữa các hoạt động đổi mới sáng tạo, gắn kết với hợp tác với doanh nghiệp để thúc đẩy phát kinh tế - xã hội thông qua tri thức.

Đại học khởi nghiệp hướng đến việc phát triển tinh thần doanh nhân, khả năng tư duy sáng tạo và sự linh hoạt

Tại Diễn đàn quốc tế về đại học khởi nghiệp, CEO Đặng Đức Thành - Chủ tịch Công ty Đại học khởi nghiệp đã nhấn mạnh lại quan điểm “Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo: không thể đặt gánh nặng lên vai sinh viên".

Ông Thành cho rằng, xây dựng và phát triển 1 doanh nghiệp đổi mới sáng tạo là 1 việc hết sức khó nên không thể tạo gánh nặng đó cho sinh viên; mà cần có những người chuyên nghiệp với 1 nguồn lực khổng lồ đó chính là Đại học khởi nghiệp.

"Đại học khởi nghiệp là đại học có khả năng tạo ra các loại hình doanh nghiệp spin-off, spin-out và startup nhiều nhất có thể trên cơ sở xây dựng 1 hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và hoạt động thương mại hóa kết quả nghiên cứu hiệu quả. Như vậy, đại học khởi nghiệp là mô hình giáo dục mới kết hợp giữa đào tạo học thuật và phát triển kỹ năng kinh doanh, nhằm trang bị cho sinh viên không chỉ kiến thức chuyên môn mà còn khả năng tự khởi nghiệp và sáng tạo", ông nói.

Mô hình này không chỉ tập trung vào giảng dạy lý thuyết mà còn khuyến khích sinh viên tham gia vào các hoạt động thực tế, dự án kinh doanh và nghiên cứu ứng dụng.

"Đại học khởi nghiệp hướng đến việc phát triển tinh thần doanh nhân, khả năng tư duy sáng tạo và sự linh hoạt trong ứng phó với những thay đổi nhanh chóng của thị trường", ông Thành nhấn mạnh.

Về các đặc điểm chính của đại học khởi nghiệp, vị chuyên gia về đại học khởi nghiệp nêu rõ:

(i) Tinh thần khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo sẽ giúp sinh viên tự tin trong việc đề xuất và thực hiện các ý tưởng kinh doanh.

(ii) Chương trình học linh hoạt và đa dạng. Đáp ứng nhu cầu thay đổi liên tục của thị trường.

(iii) Hỗ trợ tài chính và cố vấn khởi nghiệp: Đại học khởi nghiệp cung cấp các gói hỗ trợ tài chính, bao gồm học bổng, quỹ khởi nghiệp và các khoản vay ưu đãi. Ngoài ra, sinh viên còn được tiếp cận với mạng lưới cố vấn; là các doanh nhân thành công, giúp họ định hướng và phát triển dự án kinh doanh.

(iv) Hệ sinh thái khởi nghiệp. Đặc điểm nổi bật là xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp bao gồm các trung tâm ươm tạo, không gian làm việc chung và các chương trình tăng tốc khởi nghiệp. Hệ sinh thái này tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi ý tưởng, hợp tác và phát triển kinh doanh.

(v) Mạng lưới đối tác chiến lược. Xây dựng mạng lưới đối tác chiến lược với các doanh nghiệp, tổ chức phi chính phủ và cơ quan chính phủ để cung cấp cơ hội thực tập, việc làm và hỗ trợ khởi nghiệp cho sinh viên.

(iv) Nghiên cứu và phát triển ứng dụng (R&D). Đại học khởi nghiệp đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển (R&D) để tạo ra các sản phẩm và dịch vụ mới. Những nghiên cứu này không chỉ mang tính học thuật mà còn có tính ứng dụng cao, giúp giải quyết các vấn đề thực tiễn trong kinh doanh và xã hội./.