17:18, 11/08/2025
Một trong những lĩnh vực trọng tâm mà Việt Nam đang tích cực thúc đẩy trên hành trình đổi mới sáng tạo chính là giáo dục, đặc biệt là việc xây dựng và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp trong các trường đại học. Thông qua việc đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu khoa học và đào tạo liên quan đến đổi mới sáng tạo, nhiều trường đã chủ động triển khai các giải pháp nhằm khơi dậy và phát triển tinh thần khởi nghiệp ở đội ngũ giảng viên và sinh viên. Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Công nghệ - trường Đại học Bách khoa là đơn vị đã và đang góp phần quan trọng vào việc nâng cao hiệu quả khởi nghiệp trong môi trường học thuật, định hướng giáo dục gắn với thực tiễn và nền văn hóa đổi mới sáng tạo.
Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Công nghệ - trường Đại học Bách Khoa (HCMUT - TBI) được thành lập từ tháng 01/2010, khởi nguồn từ một dự án thử nghiệm hợp tác giữa Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh và trường Đại học Bách Khoa, với mục tiêu ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học vào thực tiễn thông qua việc xây dựng mô hình vườn ươm doanh nghiệp công nghệ trong trường đại học. Đến tháng 6/2012, Trung tâm chính thức được cấp phép hoạt động khoa học công nghệ và vận hành theo cơ chế tự chủ tài chính, đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ trong việc phát triển mô hình ươm tạo theo hướng bền vững và chuyên nghiệp.
Với hơn một thập kỷ hình thành và phát triển, Trung tâm là một trong những trung tâm ươm tạo doanh nghiệp công nghệ được thành lập đầu tiên trong trường đại học ở Việt Nam. Đóng góp tích cực vào sự phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng và cả nước nói chung khi trở thành cầu nối quan trọng giữa nghiên cứu, đào tạo và tiến bộ phù hợp với thị trường. Hơn thế nữa, HCMUT - TBI hỗ trợ hiệu quả cho các ý tưởng khởi nghiệp của giảng viên, sinh viên và các nhóm khởi nghiệp trẻ.
Trung tâm ươm tạo Doanh nghiệp Công nghệ của trường Đại học Bách Khoa đã và đang tiên phong triển khai nhiều chương trình giáo dục, đào tạo và hỗ trợ khởi nghiệp dành cho sinh viên. Trung tâm tổ chức hàng chục dịch vụ hỗ trợ ươm tạo mỗi năm, bao gồm tư vấn pháp lý, sở hữu trí tuệ, tài chính, kết nối đầu tư... nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và trải nghiệm thực tiễn cho người học, góp phần hiện thực hóa các ý tưởng sáng tạo thành dự án kinh doanh có giá trị.
Với tầm nhìn trở thành một trong những đơn vị được công nhận toàn cầu trong hệ sinh thái khởi nghiệp gắn với đại học, Trung tâm hoạt động hướng đến vị thế hàng đầu khu vực về giảng dạy, học tập, nghiên cứu và đổi mới sáng tạo. Đồng thời, sứ mạng của Trung tâm là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng quốc tế; tạo ra tri thức mới thông qua hoạt động nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Từ đó, thực hiện tốt vai trò phục vụ cộng đồng, đóng góp cho sự phát triển bền vững của xã hội.
Cơ sở vật chất tại Co-working space
Đáng chú ý, theo PGS.TS Phạm Đình Anh Khôi - Giám đốc Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp công nghệ, chương trình đổi mới giai đoạn 2025 - 2030 của trường sẽ đẩy mạnh phát triển nhiều lĩnh vực, hướng đến mục tiêu trở thành trường đại học hàng đầu trong khu vực về giảng dạy học tập, nghiên cứu, khởi nghiệp và đổi mới. Chú trọng phát triển năng lực cá nhân sinh viên thông qua các nội dung về đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp; hỗ trợ khởi nghiệp. Trong đó, các hoạt động đào tạo về tư duy, quy trình khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo được tổ chức kết hợp với các hoạt động hỗ trợ ngoại khóa, cuộc thi về khởi nghiệp… Hợp tác với các quỹ đầu tư và tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp, giúp sinh viên, giảng viên tiếp cận nguồn tài trợ.
Điểm nhấn bên cạnh việc xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện, trường còn triển khai cụ thể các giải pháp thúc đẩy quá trình thương mại hóa kết quả nghiên cứu. Trường cũng chủ động kết nối các nhóm Spin-off với các tập đoàn lớn, tạo cơ hội hợp tác chiến lược và thử nghiệm sản phẩm trong môi trường thực tế. Đồng thời, hỗ trợ pháp lý cũng được đẩy mạnh nhằm giúp các nhóm nghiên cứu thuận lợi hơn trong quá trình thành lập và vận hành doanh nghiệp Spin-off.
Cụ thể, trong giai đoạn 2025 - 2030, trường định hướng phát triển theo mô hình trường đại học khởi nghiệp, lấy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp làm nền tảng chiến lược. Mục tiêu tổng quát là xây dựng và lan tỏa văn hóa khởi nghiệp trong toàn trường, góp phần thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của nhà trường nói riêng và cộng đồng nói chung. Để hiện thực hóa mục tiêu này, trường triển khai một hệ thống các chương trình đồng bộ, bao gồm: Chương trình tập huấn cho lãnh đạo và viên chức như Bach Khoa Leadership (dành cho lãnh đạo), Bach Khoa Staff (dành cho giảng viên và chuyên viên); Chương trình hỗ trợ sinh viên và đội nhóm như Bach Khoa Talent (đào tạo ngắn hạn), Bach Khoa FabLab (không gian sáng tạo và hỗ trợ kỹ thuật), Bach Khoa Innovation (cuộc thi khởi nghiệp thường niên), Bach Khoa Exposure (hỗ trợ các đội tham gia đấu trường quốc gia và quốc tế).
Song song đó là các chương trình thúc đẩy thương mại hóa kết quả nghiên cứu như Bach Khoa Incubation (ươm tạo doanh nghiệp nội bộ), Bach Khoa Licensing (chuyển giao công nghệ) và Bach Khoa Spin-off (ươm tạo doanh nghiệp từ kết quả nghiên cứu). Đặc biệt, trường cũng chú trọng phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo thông qua các chương trình kết nối cộng đồng như Bach Khoa & SMEs (đào tạo doanh nghiệp vừa và nhỏ) và Bach Khoa & Community (ươm tạo cho cộng đồng khởi nghiệp). Cuối cùng, chuỗi hội thảo, bàn tròn và triển lãm kết nối cung - cầu công nghệ sẽ được tổ chức thường xuyên, nhằm tăng cường liên kết giữa nhà trường với doanh nghiệp, địa phương và tổ chức trong và ngoài nước, từ đó tạo đòn bẩy đưa trường Đại học Bách Khoa trở thành điểm sáng trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia.
Trước tiên, nhà trường đã ban hành các chính sách quản lý và tạo động lực rõ ràng để hỗ trợ và thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo. Đây là nền tảng vững chắc giúp kết nối các nguồn lực bên trong và bên ngoài trường một cách hiệu quả. Về cơ sở hạ tầng, trường Đại học Bách khoa đã đầu tư xây dựng các không gian làm việc, phòng lab, khu làm việc nhóm và trung tâm nghiên cứu hiện đại phục vụ cho các hoạt động sáng tạo, ươm tạo và nghiên cứu triển khai…
Hệ thống nguồn lực hỗ trợ cho khởi nghiệp được triển khai mạnh mẽ với sự hiện diện của 2 đơn vị chuyên trách gồm: Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Công nghệ (HCMUT - TBI), không gian sáng tạo Innovation FabLab và 15 đơn vị hỗ trợ chuyên môn khác. Tính đến nay, trường còn sở hữu 01 công ty khoa học công nghệ, 11 trung tâm nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, 07 phòng thí nghiệm trọng điểm các cấp trong số 164 phòng thí nghiệm đang hoạt động. Ngoài ra, còn có 05 câu lạc bộ công nghệ, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo đang hoạt động sôi nổi.
Để triển khai các hoạt động dài hạn, trường đã phát động và thực thi 05 chương trình hỗ trợ khởi nghiệp nằm trong Đề án Phát triển hoạt động Khởi nghiệp và Đổi mới sáng tạo giai đoạn 2025 - 2030, cùng với 01 chương trình hỗ trợ và phát triển nhóm nghiên cứu và 03 chương trình hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo theo Nghị quyết 20 của Thành phố - một chính sách hỗ trợ tài chính và phi tài chính cho các dự án khởi nghiệp được chia thành ba giai đoạn có mức hỗ trợ khác nhau cùng với các hỗ trợ về chuyên gia, cơ sở vật chất và pháp lý.
Về văn hóa, nhà trường chú trọng xây dựng môi trường thúc đẩy tư duy đổi mới sáng tạo trong toàn thể giảng viên và sinh viên. Từ đó, hình thành và vận hành 03 cộng đồng khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo, bao gồm: Câu lạc bộ khởi nghiệp/công nghệ; Cộng đồng các startups đang được ươm tạo; Nhóm giảng viên tham gia đào tạo và hỗ trợ khởi nghiệp. Bên cạnh đó, trường đã phối hợp tổ chức 121 sự kiện khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo, bao gồm các cuộc thi, hội thảo, tọa đàm và triển lãm chuyên đề. Thông tin về hệ sinh thái này cũng được truyền thông rộng rãi thông qua các chuyên mục truyền thông trên cổng thông tin của Trường và các đơn vị, bằng cả tiếng Việt và tiếng Anh.
Ở góc độ dịch vụ, triển khai 89 dịch vụ hỗ trợ ươm tạo, từ pháp lý, sở hữu trí tuệ, đến tài chính và gọi vốn cho các đội nhóm giảng viên, sinh viên và startups. Đồng thời, trường cũng đã thực hiện 339 hoạt động tư vấn và cố vấn chuyên sâu cho các dự án khởi nghiệp và các nhóm đang trong quá trình ươm tạo.
Về mạng lưới đối tác đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng và lan tỏa giá trị của hệ sinh thái. trường Đại học Bách Khoa là thành viên tích cực của nhiều mạng lưới khởi nghiệp như HIN - Mạng lưới các cơ sở ươm tạo Thành phố Hồ Chí Minh, VNEI - Mạng lưới Đổi mới sáng tạo và Khởi nghiệp Đại học, Cao đẳng Việt Nam và luôn đồng hành cùng các chương trình khởi nghiệp trên địa bàn Thành phố. Hiện trường đang duy trì mạng lưới với hơn 130 đối tác trong và ngoài nước, bao gồm các tổ chức hỗ trợ, quỹ đầu tư, doanh nghiệp, các trường đại học và vườn ươm công nghệ, góp phần tạo nên một môi trường kết nối bền vững và hiệu quả cho các ý tưởng khởi nghiệp.
Trong giai đoạn từ 2010 đến 2025, Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Công nghệ - trường Đại học Bách khoa đã hỗ trợ ươm tạo thành công 92 dự án khởi nghiệp, trong đó 39% là các dự án đến từ giảng viên và sinh viên và 61% là các startup từ cộng đồng. Kết quả ấn tượng này thể hiện vai trò cầu nối hiệu quả giữa nghiên cứu học thuật và thực tiễn khởi nghiệp. Đặc biệt, 19 dự án đã gọi vốn thành công từ các nhà đầu tư, và 08 dự án nhận được tài trợ từ các tổ chức địa phương, cơ quan chính phủ và quốc tế, với tổng kinh phí hỗ trợ lên đến 11,35 tỷ đồng.
Trường đã bắt đầu tổ chức đào tạo khởi nghiệp từ năm 2008, xây dựng hoàn thiện giáo trình theo chuẩn quốc tế và đưa môn học Khởi nghiệp và Đổi mới sáng tạo vào 100% các chương trình đào tạo hệ đại học và sau đại học. Trong giai đoạn 2020 - 2025, trường đã đào tạo khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo cho 12.769 sinh viên và học viên cao học. Bên cạnh đó, trường cũng là một trong những trường đại học đầu tiên triển khai chương trình đào tạo giảng viên nguồn khu vực phía Nam để giảng dạy về khởi nghiệp sáng tạo từ năm 2017 đến nay.
Chung kết cuộc thi AIoT Developer Innoworks 2022
Về các hoạt động trải nghiệm khởi nghiệp sáng tạo, trường cũng đã và đang tổ chức Cuộc thi khởi nghiệp Bách Khoa Innovation hằng năm từ năm 2018. Trong giai đoạn 2018 - 2024, cuộc thi đã thu hút được hơn 457 dự án của gần 2.500 sinh viên, học sinh từ 65 lượt trường đại học và 24 lượt trường trung học phổ thông khu vực phía Nam. Từ năm 2025 trở đi, Cuộc thi có tầm nhìn trở thành một trong những cuộc thi đổi mới sáng tạo trong trường đại học hàng đầu ASEAN vào năm 2030, góp phần vào sự phát triển nguồn nhân lực đổi mới sáng tạo khu vực Đông Nam Á và chiến lược quốc tế hóa của doanh nghiệp & startup quốc gia.
Cụ thể, tại Cuộc thi Bách Khoa Innovation 2024, cuộc thi đã thu hút tới 91 đội thi tham gia, cho thấy sức hút mạnh mẽ và tầm ảnh hưởng ngày càng rộng khắp trong cộng đồng sinh viên. Với sự phát triển vượt bậc cả về quy mô lẫn chất lượng, Bach Khoa Innovation đang từng bước vươn lên, hướng đến mục tiêu trở thành cuộc thi khởi nghiệp đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực Đông Nam Á, góp phần hiện thực hóa chiến lược quốc tế hóa của cộng đồng khởi nghiệp quốc gia.
Tập thể các đội đoạt giải ở bảng Sinh viên
Tiếp nối thành công đó, vào sáng ngày 12/4/2025, lễ phát động Bach Khoa Innovation mùa 08 đã diễn ra thu hút sự tham gia của hơn 500 học sinh, sinh viên và đại biểu. Đây không chỉ là sự kiện đánh dấu khởi đầu cho mùa thi mới, mà còn là minh chứng rõ nét cho sức sống của phong trào khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong sinh viên Bách Khoa.
Lễ phát động Bach Khoa Innovation mùa 08
Ngoài ra, trong khuôn khổ dự án “Phát triển các hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của trường giai đoạn 2025 - 2030”, trường Đại học Bách Khoa không ngừng mở rộng các hoạt động đồng hành và hỗ trợ sinh viên kết nối kiến thức chuyên môn với thực tiễn khởi nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia. Tiêu biểu, từ ngày 19 - 27/4/2025, HCMUT - TBI đã phối hợp cùng Innovation FabLab tổ chức khóa đào tạo chuyên sâu với chủ đề “Sinh viên khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong thời đại số”. Khóa học được dẫn dắt bởi đội ngũ giảng viên giàu chuyên môn đến từ Trung tâm Ươm tạo và Khoa Quản lý Công nghiệp, mang đến nền tảng kiến thức, kỹ năng thực tiễn thiết yếu cho sinh viên trong hành trình khởi nghiệp.
Hơn 10 năm qua, trường Đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) đạt nhiều thành tựu nổi bật trong hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học, thể hiện rõ chiến lược dài hạn để trở thành trung tâm khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo hàng đầu quốc gia và khu vực. Có thể thấy, các cơ sở giáo dục đại học đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia, thông qua việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và thương mại hóa các kết quả nghiên cứu khoa học. 
Đứng trước những yêu cầu cấp thiết của xã hội, khi đổi mới sáng tạo ngày càng trở thành yếu tố cốt lõi quyết định năng lực cạnh tranh của các trường đại học cả trong và ngoài nước, mô hình hoạt động của Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Công nghệ - trường Đại học Bách Khoa Thành phố Hồ Chí Minh là một minh chứng tiêu biểu cho nỗ lực chuyển mình mạnh mẽ của các trường đại học Việt Nam. Không chỉ hỗ trợ sinh viên, giảng viên và các nhóm khởi nghiệp hiện thực hóa ý tưởng, Trung tâm còn là cầu nối hiệu quả giữa nhà trường, doanh nghiệp và cộng đồng, góp phần đưa tri thức khoa học vào thực tiễn, thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp và lan tỏa giá trị đổi mới sáng tạo trong toàn xã hội.
