14:35, 04/08/2025
Trong hai ngày 30 và 31/7/2025, trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TP.HCM đã tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề “Dịch vụ hệ sinh thái - Công cụ tiềm năng trong thích ứng với biến đổi khí hậu”. Sự kiện do Trung tâm Nghiên cứu Khí nhà kính và Biến đổi Khí hậu chủ trì, phối hợp cùng Viện Biến đổi Toàn cầu CzechGlobe (Viện Hàn lâm Khoa học Cộng hòa Séc), thu hút sự tham gia của các nhà khoa học, giảng viên, nghiên cứu sinh và sinh viên…
Các báo cáo viên, khách mời, cán bộ và giảng viên trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia TP.HCM cùng với người học trong - ngoài trường chụp ảnh lưu niệm tại hội thảo khoa học diễn ngày 30 -31/7
PGS.TS. Nguyễn Du Sanh Nguyên Trưởng Khoa Sinh học - Công nghệ Sinh học, trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia TP.HCM, tham dự Hội thảo với tư cách khách mời, quan tâm tới các chủ đề chuyên môn trong lĩnh vực sinh học - môi trường
Hội thảo diễn ra trong bối cảnh các hệ sinh thái tự nhiên ngày càng được coi là một trong những giải pháp thiết yếu nhằm ứng phó với tác động của biến đổi khí hậu. Nếu được bảo tồn và quản lý bền vững, những hệ thống này có thể đóng vai trò như “lá chắn sinh học” - điều tiết khí hậu, lưu giữ carbon, bảo vệ đất, duy trì đa dạng sinh học và hỗ trợ sinh kế cộng đồng. Việc tích hợp giá trị của các dịch vụ hệ sinh thái vào quy hoạch và chính sách phát triển được xác định là hướng đi tiềm năng, đồng thời là chủ đề trọng tâm được thảo luận xuyên suốt Hội thảo.
Mở đầu chương trình, TS. Phạm Quỳnh Hương - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Khí nhà kính và Biến đổi Khí hậu, giảng viên Khoa Sinh học - Công nghệ Sinh học, đã trình bày tổng quan về các loại hình dịch vụ hệ sinh thái và vai trò của chúng trong chiến lược thích ứng với biến đổi khí hậu. Theo bà Quỳnh Hương, cách tiếp cận này không chỉ nâng cao khả năng chống chịu của môi trường tự nhiên, mà còn tạo nền tảng ổn định cho phát triển sinh kế cộng đồng.
TS. Phạm Quỳnh Hương - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Khí nhà kính và Biến đổi Khí hậu, trình bày báo cáo mở đầu về vai trò của dịch vụ hệ sinh thái trong chiến lược thích ứng
Góp thêm chiều sâu cho chủ đề, GS.TS. Mehedi Mahmudul Hasan - Trưởng Khoa Thủy sản và Khoa học Biển, trường Đại học Khoa học và Công nghệ Noakhali (Bangladesh), phân tích những ảnh hưởng của xâm nhập mặn, ô nhiễm và hiện tượng thời tiết cực đoan đến ngành thủy sản tại các vùng ven biển. Báo cáo nhấn mạnh vai trò thiết yếu của vùng cửa sông, bãi triều và rừng ngập mặn trong việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản và duy trì sinh kế bền vững.
GS.TS. Mehedi Mahmudul Hasan (Bangladesh) trình bày (trực tuyến) nghiên cứu về sinh kế ven biển và tác động của biến đổi khí hậu lên ngành thủy sản
Từ khía cạnh sinh thái rừng, GS.TS. Michal V. Marek - Giám đốc Viện CzechGlobe, Viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Nông nghiệp và Lâm nghiệp Hoàng gia Thụy Điển, giới thiệu khái niệm “sylvomitigation”, tức giảm nhẹ biến đổi khí hậu thông qua các biện pháp quản lý rừng chủ động. Những kỹ thuật như tỉa thưa chọn lọc hay luân canh khai thác, nếu được áp dụng hợp lý, có thể tăng hiệu quả quang hợp, nâng cao khả năng hấp thụ carbon, biến rừng thành một "bơm carbon" hiệu quả.
GS.TS. Michal V. Marek (CzechGlobe) giới thiệu khái niệm sylvomitigation và các kỹ thuật lâm sinh tăng cường hấp thụ carbon
Ngoài ra, GS. Marek cũng chia sẻ kinh nghiệm thiết lập hệ thống trạm quan trắc eddy covariance hiện đại tại CzechGlobe - nơi theo dõi dòng khí nhà kính và năng lượng trong các hệ sinh thái. Tại Việt Nam, hệ thống này đang được vận hành tại vùng đệm Khu bảo tồn đất ngập nước Láng Sen (Long An), do ThS. Vũ Hoàng Ngọc Khuê - nghiên cứu viên CzechGlobe, phụ trách. Dữ liệu thu thập từ hệ thống này mang lại cơ sở định lượng quan trọng cho các nghiên cứu liên quan đến nông nghiệp, môi trường và khí hậu.
ThS. Vũ Hoàng Ngọc Khuê trình bày nghiên cứu ứng dụng hệ thống eddy covariance tại vùng ngập nước Láng Sen, Long An
Ở góc nhìn không gian và địa lý, ThS. Lý Thị Bích Trâm - nghiên cứu viên Viện Tài nguyên và Môi trường, Đại học Quốc gia TP.HCM, đồng thời là nghiên cứu sinh tại Đại học Chulalongkorn (Thái Lan), trình bày nghiên cứu về suy thoái rừng ngập mặn tại tỉnh Phang Nga, miền Nam Thái Lan. Nghiên cứu sử dụng công nghệ viễn thám và GIS để phân tích sự suy giảm diện tích rừng do tác động của hoạt động nuôi tôm, du lịch và khai thác tài nguyên không bền vững. Từ đó, báo cáo cảnh báo nguy cơ mất cân bằng sinh thái tại các khu vực ven biển Đông Nam Á.
Dù đến từ nhiều lĩnh vực khác nhau như sinh học, thủy sản, lâm sinh, đo đạc khí hậu hay viễn thám, các báo cáo tại hội thảo đều hướng đến một thông điệp thống nhất: dịch vụ hệ sinh thái không chỉ là tài nguyên thụ động của tự nhiên mà cần được nhìn nhận như một yếu tố chủ động, có khả năng đóng góp hiệu quả vào chiến lược thích ứng và giảm nhẹ biến đổi khí hậu.
Không khí hội thảo diễn ra trong tinh thần học thuật sôi nổi, với nhiều câu hỏi phản biện, trao đổi chuyên sâu và chia sẻ kinh nghiệm nghiên cứu. Các đại biểu cùng nhất trí rằng việc thúc đẩy nghiên cứu liên ngành, phát triển các hệ thống quan trắc hiện đại và mở rộng hợp tác quốc tế chính là điều kiện tiên quyết để chuyển hóa tri thức khoa học thành hành động thực tiễn.
Sự kiện không chỉ khép lại bằng những trao đổi học thuật đầy hào hứng mà còn mở ra nhiều triển vọng hợp tác nghiên cứu và đào tạo giữa trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TP.HCM và các tổ chức khoa học quốc tế. Qua đó, khẳng định vai trò tiên phong của Nhà trường trong việc đóng góp tri thức cho các vấn đề môi trường toàn cầu.
